Ảnh hưởng của “cha mẹ độc hại” đến con cái

Mọi người thường nghĩ rằng cha mẹ là nơi an toàn nhất cho con cái, và mọi việc họ làm đều là vì tình yêu thương của con cái. Tuy nhiên, hành vi của một số cha mẹ không có lợi cho con cái, ngược lại còn mang lại những nỗi đau, sang chấn không thể chữa khỏi. Họ chính là những cha mẹ độc hại. Nhiều cha mẹ chỉ vì lợi ích trước mắt, “khai thác” con cái bất chấp cả sức khỏe thể chất lẫn tâm hồn của trẻ bị tổn thương nặng nề theo thời gian.

Lớn lên với cha mẹ độc hại để lại hậu quả rất nặng nề, mệt mỏi và đau đớn. Tuy nhiên, không bao giờ là quá muộn để chú ý và thay đổi. Ngay cả khi tuổi thơ của bạn không hạnh phúc, bạn vẫn có khả năng phục hồi và tạo ra hạnh phúc cho riêng mình. Không một ai có quyền lựa chọn cha mẹ của mình; và nếu bạn không may lớn lên trong một gia đình độc hại thì bài viết này hy vọng sẽ giúp bạn an ủi phần nào và tìm ra chìa khóa cho nỗi đau của mình.

Dấu hiệu của những đứa trẻ có cha mẹ độc hại

Những hành vi có hại của cha mẹ thường được che đậy bởi những lý do: cha mẹ luôn đúng; thương cho roi cho vọt; mọi việc cha mẹ làm đều là vì thương con, đều là vì tương lai của con; …

Có thể kể đến một số hành vi độc hại tiêu biểu như:

• Đề cao ý nguyện của bản thân và không quan tâm đến cảm xúc hay quan điểm của con trẻ.
• Thường có cảm xúc quá khích, giận dữ, phản ứng thái quá, thất thường.
• Hà khắc với con cái, đánh đập, chỉ trích, bắt lỗi, ít hoặc không khen ngợi con.
• Thao túng tinh thần, đổ lỗi, không chịu thừa nhận lỗi lầm của mình; và dùng những lý lẽ tốt đẹp để ngụy biện cho những lỗi lầm đó.
• Không tôn trọng sự riêng tư của con, xâm phạm đời sống cá nhân của con cái, đưa ra những lời khuyên hoặc sự giúp đỡ, mặc cho con cái có cần hay không.
• Dựa dẫm vào con cái quá mức, thường xuyên áp đặt lên con cái những vai trò vốn dĩ là của cha mẹ.

Khi trong gia đình có cha mẹ độc hại

Một nghiên cứu cho thấy, những đứa trẻ bị trừng phạt thể xác từ năm 3 tuổi; sẽ có xu hướng giận dữ và kích động hơn khi lên 5. Trong một nghiên cứu khác, trẻ em thường xuyên bị đánh đập; sẽ có chỉ số IQ sụt giảm mạnh. Những đứa trẻ bị bạo hành thể xác thuở nhỏ khi trở thành cha mẹ cũng sẽ áp dụng phương pháp tương tự đối với con của họ.

Những đứa con được nuôi dạy trong môi trường lơ là, thiếu quan tâm, kỷ luật dễ trở thành những thiếu niên thừa cân. Những thiếu niên này cũng dễ phát triển tính cách; thiếu kỷ luật, dễ nổi nóng, sống vô trách nhiệm.

Những người con bị bậc cha mẹ bảo bọc quá mức sẽ dễ có vấn đề về sức khỏe khi lớn lên. Những.sinh viên có cha mẹ kiểu này có tỉ lệ trầm cảm và rối loạn lo âu cao hơn hẳn nhóm khảo sát khác, đồng thời tăng tỉ lệ lệ thuộc vào chất gây nghiện và thuốc giảm đau.

Có nghiên cứu cho hay, sự lạnh nhạt, bất hòa giữa cha mẹ và con cái tạo ảnh hưởng không kém gì một vụ ly hôn.

Nỗi đau của con trẻ

Văn hóa Việt Nam đề cao đạo hiếu đối với cha mẹ, nhưng trong vài trường hợp, lạm dụng đạo hiếu lại dung dưỡng cho những hành vi độc hại của bậc phụ huynh. Con cái bị xem là vật sở hữu của cha mẹ, bị áp đặt phải nghe theo ý nguyện của cha mẹ. Việc phản ứng lại những hành vi vô lý của cha mẹ; hay chọn rời xa những người thân độc hại ;để có cuộc sống riêng cho mình có thể bị xem là bất hiếu.

 Vết thương thể xác sẽ lành nhưng vết thương tâm lý sẽ luôn âm ỉ và dai dẳng. Hậu quả của những hành vi tiêu cực từ thuở ấu thơ của họ; sẽ nối tiếp sang những đời sau.

Thoát khỏi cha mẹ độc hạ và phương pháp tự chữa lành “vết thương”

Bước đầu tiên, bạn cần nhận ra hệ thống đó đã gây ảnh hưởng to lớn như thế nào đến giá trị quan, nhân sinh quan và thế giới quan của bản thân. Sau đó, bạn có thể tự chữa lành bằng cách:

Hiểu rằng bạn không bắt buộc phải tha thứ. Tha thứ không giúp bạn giải tỏa những cảm xúc dồn nén của mình. Bạn chỉ nên tha thứ khi đã giải quyết xong những cảm xúc của bản thân.

Đừng cố thay đổi cha mẹ. Hãy chỉ tập trung vào những gì bạn có thể kiểm soát

Thiết lập những ranh giới rõ ràng. Thiết lập ranh giới đối với những người độc hại rất khó vì họ sẽ không tôn trọng điều đó.

Tránh xa họ nếu cần. Nếu việc dành thời gian ở bên họ khiến bạn mệt mỏi, khổ sở, hãy cứ tránh xa họ. Không cần phải cắt hết mọi liên lạc, bạn vẫn có thể quan tâm họ từ xa nếu muốn.

Tự chăm sóc cho bản thân, bắt đầu từ những thói quen rất nhỏ. Hiểu rằng bạn không hề tệ hại, và bạn xứng đáng được yêu thương.

 Để có góc nhìn sâu hơn về chủ đề gia đình, mời bạn đọc tham khảo thêm các bài viết khác của HBT.

Trích dẫn từ Vietcetera.com